RIINA, SAN MARCO, ROCCA SPACCATA
LEGGENDE SU TRE CONTRADE SUTERESI


CUNTRADA SAN MILANCATU A LA RIINA

'Nti lu chianu di Riina
e vicinu a lu bivaiu
lavurava 'na matina
un vuiaru nenti gaiu.

Era festa e pirchì festa
vosi a forza travagliári.
Lu viddanu quannu 'ntesta
fa lu tuttu ch'iddu vò.

Statti attentu ci dicia
la muglieri ; nun ci iri ;
sentu cà 'na firnicia...
'na disgrazia po' accadiri !

A stu Santu un votu strittu
ci facisti di guardari
la so festa, e ti fu ascrittu
lu riposu... 'un travagliari

L'altru tira 'na risata ;
fa na smorfia, aggioga e via
cu li voi, e la surcata
la cumincia di la via.

L'animali nun ni vonnu
puru essennu guvirnati,
e 'ncitati pur s'opponnu
a li forti zagagliati.

Chinu d'ira lu viddanu
si la piglia cu lu Santu
e bestemii a chini manu
ci ni sbarra un saccu tantu !

A la fini fici l'attu
d'infilar S. Milancatu
cu ddu motu fattu a scattu
di disprezzu accidiatu.

Tocchi e punti li dui voi
si firmaru ed abbramaru ;
'nciel guardaru... e di poi...
di spaventu assai trimaru.

Una luci com'un lampu
'n--sull'istanti risplinniu
e un tronu su lu stampu
di boatu si sintiu.

Oh ! portentu ! Oh gran spaventu !
'na voraggini s'apriu
e chidd'omu in un momentu
comu bolu s'agghiuttiu !...

'Nti ddu puntu d'acqua lenta
vinni fori 'na sorgiva
senza funnu, e s'alimenta
da lu Stiggi, duvi arriva.

E' un'acqua chi 'un si vivi
pirchì tossica e fangusa ;
nasci e mori e nun fa rivi
'nti ddu locu, ed è scurusa.

La cuntrata e la funtana
pigliar nomu di lu Santu.
Cu ci passa l'occhi sgrana;
pensa al fattu e n'avi scantu.

Lu disprezzu è dei malvaggi
c'annu 1'animu fangusu,
ondi trovanu li aggi
'nti lu Stiggi paludusu !

Carruba Toscano Giuseppe

LI MUNZEDDA DI LU FRUMMIENTU A LA RIINA

Ci su du belli cumuli
di terra a la Riina,
ca d'erva e nudda spina
cuverti mai su.

Chiamati furu e sunnu
munzedda di frummentu,
mutati in un momentu
'nti lu statu chi su.

L'unu è granni assai
e 1'altru è nicareddu,
fra cui un vattaneddu
di biancu sali c'è.

Chi li circunna 'n-tunnu
e sterilisci tutta
la terra, supra e sutta
comu lu focu fà.

Raccunta la liggenna
ca 'nti ddu puntu c'era
di granu un'aia vera
appartinenti a dùi.

Eranu dui fratelli
di cui unu cecu,
li quali tra lor secu
spartivanu così:

Chiddu chi ci vidiva
cuntava e misurava
ed a lu frati dava
lu picca e menu àncòr.

Mentri chi tummava
all'autru dicia:
“tocca... la rasa è mia,
la cucucciuta tò”.

Ma chista di lu funnu
viniva china paru,
comu lu ciciraru
fà, e tummina dà.

A lu cuntrariu 'nveci
del giustu misurava
la sua, e si pigliava
lu duppiu e lu di chiù.

“Vidi si ti rispettu “
diciva e ripitiva
ma chiddu rispunniva:
“c'è Diu ca vì pi mè “.

Dopu ca fur divisi
granu, sulami e scagli,
all'orvu cu li pagli
la porzioni sò.

Vinni in sull'istanti
'nsaccata e carricata,
e 'n-casa traspurtata
pi megliu lu servir.

M'appenà alluntanatu
fu, un granni eventu
(del Cielu gran portentu)
avvinni e s'avvirà.

Un gran rumur s'intisi ;
trimà la terra altura,
e 'ncelu 'na chiarura
si vitti a lampu e chiù !

E ddi munzedda a frodi
'n-terra fur canciati,
e doppu circunnati
di sali comu su.

Cu passa li talia
e pensa ca c'è Diu
t'annienta er propriu iu
in un'istanti e mèn !

Carruba Toscano Giuseppe

San Marcu
Liggenna

E' una rocca d'assai scunquassata
e ridutta tutta quanta a gran chiarchiàru;
in un massu cadutu sta scavata
‘na grutta chi di Santi 1'adurnaru.

Raccunta la liggenna: d'un tesoru
chi sta nascostu vicinu dda grutta.
E' chiusu ‘nti ‘na giarra tutta d'oru
c'avi lu cuperchiu pi di sutta.

Tri Peppi suli la ponnu pigliari
li quali 'n-sonnu a lu stessu mumentu
di ddu tesoru duvrianu sunnari
lu stessu puntu, lu fattu e 1'eventu:

Ed a mezzanotti da vii diversi
cunvinuti a lu puntu ann'arrivari,
e senza diri nè fari li versi
lu fossu si hann'a mittiri a scavari.

Appena scummigliatu lu tesoru
lampi, trona e venti hann'a scasari ;
ma iddi, com'assenti di ddà furu,
muti hann'a stari nè s'ànnu a scantari.

Tri circhi cu 'na virga hann'à signari
e diri: pici, acqua e spítu 'n-menti,
mentri li cumpagni hann'a vutari
la giarra appena cessanu li venti.

Basta un sulu signu od una vuci,
1'incantu è ruttu e chiú nenti tesoru !
ma scorci di scanzirri e vavaluci
'nti chidda giarra di crita e nò d'oru !

Carruba Toscano Giuseppe

ROCCA FIACCATA

C'è 'na muntagna vicinu Sutera
spaccata pi lu longu, altu e vasciu.
Raccunta la liggenna e la dà vera
ca fussi statu di Cristu ddu massu
ruttu, a lu so terzu suspiru
appena a lu custatu lu fireru.

Carruba Toscano Giuseppe


Ritorna alla Home Page